Reyjkavik Havn
Foredrag, Holdt I Dansk Ingeniørforenings Sektion For Vej-, Vand- Og Jærnbanebygning Den 5. April 1918

Um hafnarfyrirkomulag vid Reykjavik. Eftir kommandér R. Hammer. Meö fvi aS fetta er liklegast siöasta skiftiö, sem eg kem til Islands, eftir aS eg hefi veriö ä ferö hér viö strendur landsins 4 sumur, leikur mér hugur å aö bera upp i heyr- anda hljööi mål, er eg hefi oft minst å einslega viö menn, mål, sem eg er san nf ærSur um, aö er mjög svo mikilsvert fyrir framfarir Islands og framtiö Reykjavikur. Paö er, hvernig håttaö er um höfn hér i Reykjavik. Paö er kunnugt, aö hér å Islandi hafa oröiö örskreiöar framfarir siöasta mannsaldur nålega i öllum efnum. Fiski- veiöar og verzlun, iönaöur og landbunaöur er alt å greiöu framfaraskeiöi; og vafalaust hefir Island enn margt faö til, er engan grunar, en getur oröiö uppsprettulind velmegunar og framfara. Hér ligdk enn miklar lendur i auön, er gera må aö graslendi og koma far upp svo mikilli kvikfjåirækt og mjölkurbuum, aö landiö framleiöi og miöli frå sér miklum birgöum af smjöri og osti. På getur og eigi siöur steinarikiö og hinar mörgu »hvitu kolanåmur« (svo er nu fariö aö kalla fossana) haft aö geyma margan framfaravisi. Ein åstæSan til fess, aö framfarir fessar eru enn i bernsku, er vafalaust hinar erfiöu samgöngur i landinu sjålfu. I>egar svo langt er komiö, aö akvegir feir, er geröir hafa veriö hingaö og f angaö siöari årin meö ærnum kostnaöi, veröa auknir faö, aö feir nå um öli frjösöm héruö landsins, og enn frekara, er jårnbrautir veröa lagöar meöfram fessum vegum, få fyrst mun sjåst, hve margar auösuppsprettur eru i landinu; og fari få fiskiveiöum likt fram og veriö hefir siöustu åratugi, veröur faö, sem kemur i aöra hönd, sjålf- sagt meir en tifalt å viö faö, sem nu gerist. På fer faö af, aö menn fykjast furfa aö flytja sig af landi burt, og margir burtfluttir Islendingar munu få eflaust hverfa aftur heim til mttjaröar sinnar og færa henni fann vinnukraft, sem hun farfnast få. Vera må, aö sumum veröi aö brosa aö fessu, og fyki eg gera mér heldur fagrar vonir. En eg er i engum vafa um faö, aö fetta mun rætast, og faö åöur mjög langt um liöur. Pvf nær hvarvetna i afskektustu hlutum heims hafa veriö lagöar jårnbrautir, og få fyrst meö feim hafa storstig- ar framfarir komiö. Og hvi skyldi ekki vera eins hér? En fö svo væri, aö fetta væri ekki nema fagrar hugsjönir, enn huldar blæju ökomins tima, få er faö vist, aö Island er nu å miklu framfaraskeiöi, og ber få aö gera alt, sem eflt get- ur framfarir f essar. Eitt af fvi, sem er bråönauösynlegt aö taka til viö sem allra fyrst, er aö utvega höfuöstaönum gööa og örugga höfn, far sem ferma må og afferma fljött og kostnaöarlitiö og hvernig sem å stendur. Paö segir sig sjålft, aö slikrar hafnar veröur höfuöstaö- urinn aö afla sér siöar meir; og fvi få ekki aö taka til viö faö sem allra fyrst ? Sé faö lätiö undir höfuö leggjast, er far meö vanrækt eitt höfuöskilyröi fyrir framförum landsins. Eins og nu er håttaö um höfnina i Reykjavik, hefir far hagaö til frå ömunatiö, aö fåeinum umbötum fråskildum. Petta er folk oröiö svo vant viö hér, aö faö er ekki eins glögt å faö eins og dkunnngir eru. En vér skulum einu sinn gera oss glögga grein fyrir, hvernig åstandiö er. Höfnin viö höfuöstaö Islands er hålfopin skipalega, far sem ekkert hafskip, jafnvel ekki nokkur fiskiskiita getur lagst viö bryggju eöa hafskipaklöpp. Allur flutningur af skipi og å, hvort heldur er å varningi, hestum, sauökindum, mönnum, i stuttu måli å öllum sköpuöum hlutum, veröur aö gerast å båtum, til og frå bryggjum, sem eru aö jafnaöi of- setnar af fleytum og flutnings varningi, fegar veriö er aö ferma eöa afferma, svo aö mjög erfitt er aö komast å land og stundum jafnvel ökleift. Ef hann er hvass å utan, gerir svo mikinn sjö å höfninni, aö hætta veröur alveg aö ferma og afferma, stundum jafnvel éfært aö komast af skipsfjöl eöa å. Paö er meira aö segja, aö fö aö vindur standi af landi, få er stundum svo störsjöaö å höfninni, aö ofært er um hana meö hlaöna båta Paö er ekki smårmöis of arfa kostnaöur, sem fetta veldur, og få timatöfin bæ0i fyrir skipin, og få, sem vörurnar få eöa senda fær frå sér, eöa få fyrir farfegana. Pegar pöstgufuskipin eöa strandbåtarnir koma eöa fara frå Reykjavik, veröur hver farfegi aö utvega sér sjålfur båt til aö flytja sig og döt sitt og ef til vill kunningja sina, sem eru aö kveöja hann, af skipsfjöl og å. Og få fessir båtar, sem f eir få! Paö er ekki ofsagt, aö feir eru ekki æti'0 sem hreinastir. Reykjavik er nu bær meö 7000 manna, og far kemur fjöldi skipa um åriö, og po eru far ekki einu sinni til neinir reglulegir ferjumenn og ferj ubåtar. Eg hy gg, aö lengi megi leita til aö finna hafnarbæ ålika störan og ekki minni håttar en Reykjavik, far sem ekki séu skipaöir löggiltir ferjumenn, er skyldir séu til aö hafa almennilega og hreina ferjubåta, og skyldir séu aö fara tit, fegar krafist er, fyrir tiltekinn ferjutoll. Og fö aö slikt fyrirkomulag væri ekki låtiö gilda nema få daga, sem pöstskip koma eöa fara, få væri mikil böt i fvi. Reykjavik er lika skemtiferöastaöur, og fangaö kemur å åri hverju fjöldi skemtiferöamanna, sem biöja fyrir sér, er feir minnast fess, hvernig feir eiga aö fara aö kom- ast af skipsfjöl og å. IK- U: O f UJ