De Koffiecultuur

SCHADUW 43 blorok koffie; deze planten moeten streng geweerd worden, zij zullen zieh in den aanplant niet goed ontwikkelen. Plant men met tjaboetans, dan worden de boompjes voorzichtig uit de bedden geliebt, waarna men den penwortel inkort tot ongeveer 3/4 voet. Een ploeg mannen maakt met den pootstok (tjemplong of getjik) op de plaatsen- waar een boom moet körnen, een gat, waarna eene vrouw een plantje in het gat plaatst, het gat met aarde vult, het plantje optrekt tot de vereischte hoogte en daarna den grond met de hand of met de sollet flink aan-drukt, terwijl zij met haar andere hand het plantje tegenhoudt. Zoodoende zal de wortel nooit gekromd worden. Plant men met poeterans, dan wordt in de kweekerijen de grond rondom de boompjes flink aangedrukt, vastgetrapt, om het uiteenvallen der aarde te voorkomen en verder de kluit gestoken. Steekt de penwortel van onderen uit de kluit, dan wordt hij glad langs den grond afgesneden. Het transport der planten dient natuurlijk met de noodige voorzichtigheid te geschieden. Indien het niet hoogst noodzakelijk is, zoo zou ik nooit met de kluit planten, afgezien toch van de meerdere kosten, veroorzaakt in de eerste plaats door het vrij moeilijke werk der kluiten-stekerij, en in de tweede plaats door het zware transport naar de tuinen, zoo kan men zieh geen oordeel vormen van den toestand van het wortelsteisel, terwijl het vasttrappen ook niet voordeelig is voor het aanslaan der planten. g. Schaduw Voor Java is de vraag: Schaduw of geen schaduw, nog niet zoo heel lang geleden opgelost in bevestigenden zin. Overal, uitgezon-derd misschien bij zeer hoog gelegen tuinen wordt voor schaduw gezorgd. Op Sumatra echter, waar geen uitgesproken droge en natte moessons heerschen, maakt men geen gebruik van schaduw. Ik geloof, dat de koffiebladziekte den strijd heeft beslist in het 4